Sosnkowski Kazimierz

Zdjęcie z czasu II wojny światowej.

Pseudonimy: "Baca", "Godziemba", "Józef", "Józef Godziemba", "Ryszard", "Szef". 

Jeszcze przed I wojną światową założyciel Związku Walki Czynnej, szef sztabu I Brygady Legionów Polskich. W czasie II RP minister spraw wojskowych, następca Prezydenta RP, minister w rządzie na emigracji,

Komendant Główny Związku Walki Zbrojnej  od 13 XI 1939 r. do 30 VI 1940 r.

Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych od 8 lipca 1943 roku do 30 września 1944r.

 

Dzieciństwo, Strzelec, Legiony i służba wojskowa

Urodzony 19 XI 1885 r. w Warszawie. Syn Józefa i Zofii z d. Drabińskiej. Uczył się w V Klasycznym Gimnazjum w Warszawie z którego za działalność niepodległościową został relegowany. Egzamin dojrzałości zdał w 1905 r. w XII Gimnazjum Klasycznym w Petersburgu. 

Związany z ruchem socjalistycznym od 1904. Od 1905 r. studiuje na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej.
-Był jednym z przywódców Organizacji Bojowej PPS, a od 1906 r. komendantem okręgowym Organizacji Bojowej PPS w Warszawie. Kierował akcją OB w czasie słynnej „krwawej środy”, 15 VIII 1906 r. w Warszawie, w czasie której ataki na posterunki rosyjskiej policji spowodowały panikę wśród Rosjan, którzy na kilka dni wycofali się z Warszawy.
-Ścigany przez rosyjską policję wyjechał z Warszawy do Radomia, później przebywał w Zagłębiu Dąbrowskim.
-W 1907 r. był w OB PPS d-cą szkoły bojowej.
-Od 1907 r. studiuje we Włoszech i Szwajcarii, a następnie we Lwowie.
-W latach 1908-1914 był współtwórcą polskich organizacji paramilitarnych w Galicji. W 1908 r. współorganizator Związku Walki Czynnej w Lwowie oraz Związku Strzeleckiego w 1910 r., w którym pełnił funkcję Szefa Sztabu i od 1912 r.Zastępcy Komendanta.
-6 VIII 1914 r. razem z J. Piłsudskim odprawił I Kompanię Kadrową z krakowskich Oleandrów.
-W latach 1914-1916 był początkowo szefem sztabu 1 pp LP, potem I Brygady LP, a po ustąpieniu J. Piłsudskiego jej Komendantem.
-Dowodził samodzielnie, w dniach 12-13 VIII 1914 r., pod Kielcami oraz w XII 1914 r. pod Łowczówkiem w walce z Rosjanami. Należał do grona najbardziej zaufanych współpracowników J. Piłsudskiego.
-9 X 1914 r. mianowany ppłk.
-10 VIII 1916 r. mianowany płk piech.
-W 1917 r. zostaje z-cą szefa Departamentu Wojskowego Tymczasowej Rady Stanu.
-22 VII 1917 r. aresztowany przez Niemców i uwięziony. Kolejno więziony w Gdańsku, Spandau, cytadeli Wesel, potem w Magdeburgu.
-11 XI 1918 r. zwolniony powraca do Warszawy razem z J. Piłsudskim.
-16 XI 1918 r. mianowany gen. Był współorganizatorem armii polskiej.
-Od 16 XI 1918 r. do 3 III 1919 r. był d-cą Okręgu Generalnego Warszawa, potem wiceministrem spraw wojskowych.
-W 1920 r. był organizatorem Armii Rezerwowej, a od 25 V 1920 r. do 12 VI 1920 r. jej d-cą. Następnie ponownie wiceminister spraw wojskowych.
-W czasie Bitwy Warszawskiej był d-cą frontu północno-wschodniego.
-Od VIII 1920 r. członek Rady Obrony Państwa.
-Od 10 VIII 1920 r. do II 1924 r. minister spraw wojskowych. Po ustąpieniu z funkcji ministra był członkiem Rady Wojennej . Przewodniczył polskiej delegacji na konferencję rozbrojeniową w Genewie.
-Od 20 IV 1924 r. do 13 V 1926 r. d-ca DOK VII Poznań.
-Od 1925 r. przewodniczący Sądu Honorowego dla Generałów.
-13 V 1926 r. na wieść o dokonaniu przez j. Piłsudskiego przewrotu próbował popełnić samobójstwo.

-W latach 1927-1939 był inspektorem armii.
-Mianowany gen. dyw. w 1919 r., a gen. broni w 1936 r.

II wojna światowa

W czasie kampanii obronnej 1939 był ministrem koordynacji gospodarki wojennej.
-W dniu 11 IX 1939 r. obejmuje dowództwo Frontu Południowego, którym dowodził do 22 IX 1939 r.

-Następnie przeszedł na Węgry, skąd wyjechał do Paryża, gdzie dotarł 11 X 1939 r.
-Zanim tam dotarł był przewidywany przez prezydenta Mościckiego na swego następcę. Nie został nim ostatecznie z uwagi na okoliczność, że podejmując decyzję prezydent nie miał wiadomości, czy Sosnkowski żyje i gdzie się znajduje.
-Od 13 XI 1939 r. do 22 VIII 1941 r. był przewodniczącym Komitetu Ministrów ds kraju.
-Jednocześnie od 13 XI 1939 r. do 30 VI 1940 r. pełnił funkcję Komendanta Głównego ZWZ z siedzibą w Paryżu.
-25 VII 1941 r. na znak protestu przeciwko nawiązaniu przez Władysława Sikorskiego stosunków dyplomatycznych z ZSRR i podpisaniu układu zwanego układem Majski-Sikorski ustąpił z rządu.
-Po śmierci W. Sikorskiego od 08 VII 1943 r. do 30 IX 1944 r. był Naczelnym Wodzem.
-W czasie Powstania Warszawskiego domagał się dla niego skutecznej pomocy. Wydał rozkaz Nr 19, w którym zarzucił rządowi Wlk. Brytanii niedotrzymanie zobowiązań sojuszniczych.
-30 IX 1944 r. zmuszony do ustąpienia z funkcji NW w wyniku żądań Winstona Churchilla  i ugodowej polityki Mikołajczyka. 

-W XI 1944 r. wyjechał do Kanady i zamieszkał w Arundel k. Montrealu.

Na emigracji

Wiosną 1947 r. prezydent W. Raczkiewicz chciał go powołać w skład rządu, ale nie doszło do tego ponieważ rząd kanadyjski zagroził mu pozbawieniem go prawa powrotu do Kanady.

-Na żądanie władz brytyjskich został 1 V 1947 r. zwolniony z PSZ.
-W 1949 r. włączył się do działalności politycznej emigracji polskiej. Chciał doprowadzić do zjednoczenia Rady Narodowej z Radą Polityczna.
-W 1953 r. zabiegał u prezydenta USA D. Eisenhovera, aby Stany Zjednoczone wypowiedziały układ jałtański.
-Zmarł 11 XI 1969 r. w Arundel. Pochowany na cmentarzu Montmorency k. Paryża.
-12 XI 1992 r. jego prochy powróciły do polski i pochowane w podziemiach Archikatedry św. Jana w Warszawie.